Litwa,
Republika Litewska (
lit. Lietuva,
Lietuvos Respublika) – państwo w Europie, jeden z krajów bałtyckich, członek Unii Europejskiej i NATO; graniczy od zachodu z Rosją (obwodem kaliningradzkim), od południowego zachodu z Polską, od wschodu z Białorusią, od północy z Łotwą.
Bazylika archikatedralna św. Stanisława Biskupa i św. Władysława w Wilnie – katolicka bazylika w Wilnie, katedra archidiecezji wileńskiej, miejsce pochówku wielkich książąt litewskich, jednocześnie królów Polski (oba państwa łączyła do 1569 r. unia personalna, później do rozbiorów unia realna).
W okresie przynależności miasta do Polski uważana za jedno z największych dzieł polskiej architektury i jedną z głównych świątyń Polski.
Początków katedry wileńskiej być może można szukać w 2 poł. XIII w., gdy w 1251 r. książę Mendog przyjął w Nowogródku chrzest,
a w 1253 r. wyświęcony na biskupa misyjnego Litwy został Chrystian.
Wtedy mogło zostać rozpoczęte wznoszenie pierwszej świątyni. Znalezione
pozostałości fundamentów pod dzisiejszą katedrą zdają się to potwierdzać.
Najprawdopodobniej po odejściu Mendoga od chrześcijaństwa w 1261 r.
budowlę tę (być może jeszcze nieukończoną) zburzono. Istnienie jednak
tej świątyni nie jest pewne.
Katedra gotycka
Potwierdzoną w źródłach pisemnych świątynię rozpoczęto budować po 1386 r. gdy chrzest przyjął książę Jagiełło, a w 1387 r. powstało biskupstwo wileńskie. Katedrę, której nadano wezwanie św. Stanisława, patrona Polski, wzniesiono na miejscu dawnej świątyni pogańskiej, na terenie Zamku Dolnego. Katedra Jagiełły spłonęła w 1399 r., jednak w 1419 roku została zakończona jej odbudowa przez Witolda (rok wcześniej pochowano tam jego żonę Annę). W odbudowanej po raz kolejny katedrze gotyckiej pochowano wielkiego księcia Witolda, a w 1506 r. króla Aleksandra Jagiellończyka. W pierwszej połowie XVI w. rozpoczęto gruntowny remont katedry (m.in. umieszczono dzwonnicę w baszcie obronnej Zamku Dolnego), zniweczony jednak następnym pożarem (1530).
Katedra renesansowa
Po pożarze w 1530 roku, na polecenie króla Zygmunta I Starego rozpoczęto odbudowę katedry, tym razem w stylu renesansowym. Pracami budowlanymi pod nadzorem biskupa Jana Ochstata kierował Bernardino Zanobi de Gianotis, które to prace ukończono w 1538 roku (brał w nich udział prawdopodobnie także Giovanni Cini). W 1547 r. w jednej z bocznych kaplic katedralnych miał miejsce potajemny ślub Zygmunta Augusta i Barbary Radziwiłłówny (później w katedrze pochowanej). W 1573 roku biskup Walerian Protaszewicz-Suszkowski urządził w północnej nawie nowy grób księcia Witolda, a królowa Polski Bona Sforza wzniosła mu pomnik w stylu renesansowym. W 1610 r. nastąpił kolejny pożar, który znacznie uszkodził katedrę.
Dziękuję Irina!
